महत्वाची माहिती:आधार कार्डचा गैरवापर होऊ नये म्हणून ही दक्षता घ्या

आजच्या काळात सर्वात महत्त्वाचे डॉक्युमेंट म्हणजे आधार कार्ड आहे. अशा परिस्थितीत प्रत्येकाने आपल्या आधारचे रक्षण करण्यासाठी विशेष लक्ष दिले पाहिजे आणि त्याचा गैरवापर होण्यापासून सावधगिरी बाळगणे महत्वाचे आहे. भारत सरकार नागरिकांच्या डेटा संरक्षणासाठीही अनेक पावले उचलत आहे जेणेकरून अत्यावश्यक डेटाचा दुरुपयोग होऊ नये. आधारला सुरक्षित करण्याचा सर्वात सोपा मार्ग म्हणजे तो लॉक करणे.

आधार लॉक करणे म्हणजे त्याचा 12 अंकी क्रमांक आणि त्याऐवजी 16 अंकी व्हर्च्युअल आयडी (व्हीआयडी) कोणत्याही प्रकारच्या ऑथेन्टिकेशन साठी वापरला जाणार नाही. एकदा एखादी व्यक्तीचे आधार लॉक झाल्यावर, यूआयडी, यूआयडी टोकन इत्यादींसाठी ऑथेन्टिकेशन प्रोसेस केली जाणार नाही.
यामध्ये बायोमेट्रिक, डेमो ग्राफिक आणि ओटीपी बेस्ड ऑथेन्टिकेशन देखील कार्य करणार नाही. जर एखाद्या नागरिकास आपला युनिक आयडी अनलॉक करायचा असेल तर आधार पोर्टलवर जाऊन तो अनलॉक केला जाऊ शकतो. अनलॉक केल्यानंतर, सर्व प्रकारच्या ऑथेन्टिकेशन प्रोसेस पूर्ण केली जाऊ शकते.

आधारधारकांना आधार बायोमेट्रिक लॉक करण्याचा पर्याय देखील उपलब्ध आहे. बायोमेट्रिक लॉक किंवा अनलॉक ही एक सेवा आहे ज्यायोगे आधार धारक काही काळ बायोमेट्रिक लॉक करतो आणि आपल्या आवश्यकतेनुसार तो अनलॉक करतो. बायोमेट्रिक डेटाची प्रायव्हसी संरक्षित केली जाऊ शकते हा या सुविधेचा मुख्य हेतू आहे.

बायोमेट्रिक लॉक हे सुनिश्चित करते की फिंगरप्रिंट किंवा डोळ्याशी संबंधित डेटाचा गैरवापर केला जाऊ शकत नाही. आता आधार कार्ड धारक त्यांचे बायोमेट्रिक सहजपणे अनलॉक करू शकतात.

आधार कसा लॉक करावा?

यूनिट आइडेंटिफिकेशन लॉक करण्यासाठी, एखाद्या व्यक्तीकडे 16 अंकी व्हर्च्युअल आयडी नंबर असणे आवश्यक आहे. कोणाकडेही व्हीआयडी नसल्यास ते एसएमएसद्वारे देखील जनरेटही केले जाऊ शकते. त्यासाठी मेसेज बॉक्समध्ये GVID लिहून बेसच्या शेवटचे 4 किंवा 8 अंक जागेनंतर लिहावे लागतील. त्यानंतर हा संदेश 1947 वर पाठवावा लागेल. उदाहरणः GVID 1234
आधार लॉक किंवा अनलॉक करण्याची प्रक्रिया काय आहे?
आधार पोर्टल वर जा आणि My Adhaar च्या सेक्शनमध्ये जा आणि आधार सेवांमध्ये Lock & Unlock वर क्लिक करा. त्यामध्ये UID लॉक रेडिओ बटणावर क्लिक करा आणि आधार क्रमांक भरा. यानंतर, पूर्ण नाव, पिनकोड आणि लेटेस्ट डिटेल भल्यानंतर, सिक्योरिटी कोड भरावा लागेल. यानंतर ओटीपीसाठी क्लिक करा किंवा TOTP निवडा आणि सबमिट बटणावर क्लिक करा.

आपला यूनिक आयडी अनलॉक करण्यासाठी आपल्याकडे लेटेस्ट VID नंबर असणे आवश्यक आहे. आपण 16 अंकी VID नंबर विसरल्यास, आपण तो परत मिळवू शकता. त्यासाठी RVID असे लिहून स्पेस नंतर आधार क्रमांकाचे शेवटचे 4 किंवा 8 अंक लिहावे व ते 1947 वर पाठवावे. उदाहरणः RVID 1234

VID मिळाल्यानंतर अनलॉक रेडिओ बटणावर क्लिक करा आणि नवीनतम VID भरा. यानंतर, सिक्योरिटी कोड भरा आणि OTP विचारू किंवा TOTP निवडा आणि सबमिट वर क्लिक करा. यानंतर आपले आधार कार्ड अनलॉक होईल.

आधार बायोमेट्रिक्स लॉक किंवा अनलॉक कसे करावे?

यासाठी तुम्हाला आधार पोर्टलवरही जावे लागेल. या पोर्टलवरील My Adhaar सेक्शनमध्ये गेल्यानंतर Aadhaar Service सेवेवर जा. यात lock/unlock biometricsचा पर्याय असेल. पुढील स्टेपमध्ये, आपला आधार क्रमांक किंवा VID नंबर प्रविष्ट करा. कॅप्चा भरल्यावर, नोंदणीकृत रजिस्टर्ड क्रमांकावर OTP ची मागणी करा. OTP सादर करा आणि सबमिट करा. असे केल्यावर आपले बायोमेट्रिक लॉक होईल. आधार बायोमेट्रिक अनलॉक करण्यासाठी हीच प्रोसेस फॉलो करा.